Mossen rond het MEC. De bryoflora van Park Oudegein en een deel van het IJsselbos te Nieuwegein's Journal

Journal archives for December 2021

01 December, 2021

Bryophyte Ecology is an ebook comprised of 5 volumes written by Janice Glime

Author: Janice M. Glime

Bryophyte Ecology is an ebook comprised of 5 volumes written by Janice Glime, Professor Emerita of Biological Sciences at Michigan Technological University. Chapter coauthors include Irene Bisang, S. Robbert Gradstein, J. Lissner, W. J. Boelema, and D. H. Wagner. If you are a returning visitor, be sure to refresh your browser in case there have been recent updates.

About the Book

About the Author, Janice Glime

Copyright Information

Browse the Volumes of Bryophyte Ecology:

Table of Contents and Glossary

Bryophyte Ecology Volume 1: Physiological Ecology

Bryophyte Ecology Volume 2: Bryological Interaction

Bryophyte Ecology Volume 3: Methods

Bryophyte Ecology Volume 4: Habitat and Role

Bryophyte Ecology Volume 5: Uses

Posted on 01 December, 2021 11:58 by optilete optilete | 0 comments | Leave a comment

Beginnerscursus Mossen van de Britisch society


 


Lucia Ruffino took advantage of some free time during the Covid-19 lockdown in Spring 2020 to put together a video for her local Record Centre. Entitled 'Introduction to Mosses and Liverworts Recording', you can watch it on the SEWBrec YouTube channel. Highly recommended for anyone new to mosses and liverworts.


Sharon Pilkington has written a series of very useful articles in Field Bryology which are particularly helpful for those starting out in bryology, although there is also much of interest to the more experienced as well. They can be found in the Field Bryology archive, but the links are also given below.


 


Posted on 01 December, 2021 13:21 by optilete optilete | 0 comments | Leave a comment

03 December, 2021

Gronings erfgoed live

Met Gronings erfgoed live bieden we ruimte voor historische verdieping door middel van digitale lezingen die we live uitzenden. Verschillende Groninger cultuurhistorische organisaties slaan de handen in een om u achtergronden te geven bij de Groninger geschiedenis.

Lezingen terug kijken

Hieronder staan de links naar de lezingen die zijn geweest (seizoen 2020/2021) en die wij beschikbaar mogen stellen.

  1. 28 april 2021: Margriet Dijk en Alina Dijk - Ernst Gustaaf Schlette: een leven vol kunst- en vliegwerk
  2. 14 april 2021: Ton Andringa - Ooggetuige van de Groninger bevrijding: Canadezen en moffenmeiden
  3. 31 maart 2021: Marieke van der Heide - Groningen en de wederopbouwarchitectuur
  4. 17 maart 2021: Redmer Alma en Dennis Klompsma - Koken met Occa Ripperda
  5. 3 maart 2021: Lieuwe Jongsma - Stad en Lande in slavenhandel?
  6. 17 februari 2021: Eppo van Koldam - Strop voor Harener inbreker
  7. 3 februari 2021: Hidde Feenstra - Willem Lodewijk, stadhouder in de noordelijke gewesten
  8. 20 januari 2021: Bart Flikkema - De arm van Johannes de Doper
  9. 6 januari 2021: Taco Tel - Kostbare restauratie Olle Kerk Hoogkerk
  10. 16 december 2020: Teijo Doornkamp - Boeven in de familie
  11. 2 december 2020: Herman Sandman - Een wereld van onschuld in voetbalfoto's
  12. 18 november 2020: Christiaan Gevers - Bob Houwenlezing 2020: NSB-burgemeester van Groningen in WO2
  13. 4 november 2020: Redmer Alma - De ontfriesing van de Ommelanden
  14. 21 oktober 2020: Constance Willems - Het geheim van het Groninger gebreide kousje
  15. Digitale lezing

    Elke twee weken kon u deze winter aanschuiven bij een digitale lezing die live werd uitgezonden. Zittend achter uw eigen computer of laptop kunt u nog steeds naar de lezingen kijken en luisteren. Deze lezingenreeks is een gezamenlijk initiatief van: Nederlandse Genealogische Vereniging (NGV) afdeling Groningen, Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen, Stichting Monument & Materiaal Groningen, Stichting Vrienden van de Stad Groningen, Historische Vereniging Stad en Lande en de Groninger Archieven.
Posted on 03 December, 2021 15:42 by optilete optilete | 0 comments | Leave a comment

04 December, 2021

SOVON dag 2021 a

1. Rene Oosterhuis: Het broedsucces van de Huismus De Huismus is misschien wel het bekendste vogeltje van Nederland. Niet alleen mensen met speciale interesse voor vogels kennen de soort, ook bij het algemene publiek is hij een bekende verschijning. Huismussen zijn cultuur volgers pur sang en ze hebben zich de afgelopen honderden jaren steeds aangepast aan onze veranderende leefomgeving. Echter, de laatste 30 jaar zijn de aantallen in rap tempo afgenomen. Om meer inzicht te krijgen in de oorzaak van de afname is gekeken naar het broedsucces. Dit is gebeurd op twee verschillende locaties: een biologische fruitboomkweker in een kleinschalig landelijk gebied en in een doorsnee woonwijk. Hoe groot is het verschil in broedsucces, waar wordt het door veroorzaakt en hoe kunnen we deze informatie gebruiken om de soort te helpen? Deze vragen beantwoord René Oosterhuis aan de hand van gegevens uit het onderzoek aan gekleurringde Huismussen waar hij sinds 2007 mee bezig is.
2. Boena van Noorden: De trekroute van de Spotvogel ontrafeld

De Spotvogel is een van onze laatste voorjaarsbodes, pas in de loop van de maand mei keren ze terug op de broedplekken in ons land. Deze late aankomst is een indicatie voor een lange trekroute. Hoe deze route precies verloopt, was tot september 2021 nog grotendeels in nevelen gehuld. Sinds 2002 wordt er in de Peelregio broedbiologisch onderzoek gedaan aan deze soort, waarbij herhaaldelijk de gedachte opkwam om de vogels met een geolocater uit te rusten. In 2020 werd de knoop doorgehakt en werden 20 vogels met een locater uitgerust.
Op 24 mei 2021 knalden de virtuele champagne kurken door de Peel, toen in één keer, twee vogels met een locater werden teruggevangen. Voor zover we konden nagaan is hiermee een wereldprimeur bereikt. Op de Landelijke Dag zal Boena van Noorden onthullen hoe deze soort zijn trek door het immense Afrika volbrengt.

4. Raymond Klaassen: Blauwe kiekendieven tussen hoop en vrees

De Blauwe Kiekendief is hard op weg om als broedvogel in Nederland uit te sterven. Op de Waddeneilanden vinden we nog maar een handvol broedparen, en de kleine populatie die zich recentelijk in de Oost-Groningse akkergebieden vestigde laat nog geen echte groei zien. Wat is er precies met de Blauwe Kiekendief in Nederland aan de hand? Bestaat er nog hoop voor het behoud van deze prachtige roofvogel?
In deze presentatie delen we de laatste inzichten over Blauwe Kiekendieven, zoals opgedaan tijdens het Waddenfondsproject Wadvogels van Allure. Hoe zit het met de sterfte van jonge vogels in hun eerste levensjaar? Vormen Vogelakkers een reddingsboei voor Blauwe Kiekendieven? En waarom groeit die hoopvolle Oost-Groningse akkerkiekenpopulatie eigenlijk niet?

5. Jip Louwe Kooijmans: Nederlandse vogels in hun domein

Vogels zijn volgend aan het landschap. De meeste soorten hebben een duidelijke binding met een bepaald landschapstype. De wijze waarop mensen het landschap veranderen en naar hun hand zetten, leidt tot veranderingen in de vogelwereld – of het nu gaat om ingrepen op zeer grote schaal, zoals de Deltawerken of de ruilverkavelingen, of om kleinschalige maatregelen, zoals het rooien van een houtwal rond een akker of het betegelen van een tuin.
Het boek Nederlandse Vogels in hun domein beschrijft hoe de mensen het Nederlandse landschap ingrijpend veranderen en naar hun hand zetten en hoe dat heeft geleid tot veranderingen in de vogelwereld. De keuzen die daarbij worden gemaakt, hoeven echter niet negatief uit te pakken voor de natuurwaarden; veranderingen bieden juist veel aanknopingspunten om de condities van het landschap te herstellen tot ten minste het niveau van Basiskwaliteit. Deze herstelopgave zal zich moeten richten op de schaal en de natuurlijke randvoorwaarden van het landschap.

6. Kees de Pater: Aanvalsplan Grutto Vorig jaar rond deze tijd bood voormalig VROM-minister Pieter Winsemius het Aanvalsplan Grutto aan minister Schouten aan. Sinds die tijd zoemt het Aanvalsplan Grutto rond in de media, in een petitie met ruim 80.00 ondertekenaars, in Kamermoties en beleidsvoornemens. De eerste miljoenen zijn zelfs al uitgetrokken, nog niet het volle bedrag maar een flinke stap. Maar wat is het nu eigenlijk dat aanvalsplan en wat hebben de weidevogels er aan? Is het een doorbraak of een illusie. Op wat het is, en hoe ver het er mee staat geeft de lezing een beeld. Of het een doorbraak wordt of weer een illusie blijkt zal hier geen antwoord komen. Maar dat het weer een hoofdstuk wordt in de strijd voor onze nationale vogels is zeker.
7. Joep de Leeuw en Gijs Kurstjens: De terugkeer van de Kroeskoppelikaan Afgelopen jaar is een verkenning uitgevoerd naar de kansen voor de kroeskoppelikaan in Nederland en Vlaanderen. De vogel kwam tot in de vijftiende eeuw voor in de lage landen en leefde nabij de riviermondingen en in het laagveengebied langs de kust. Maar net als veel andere grote, iconische soorten als bever, kraanvogel en zeearend verdween de kroeskoppelikaan door jacht en vernietiging van het leefgebied. Uit het onderzoek blijkt dat er naar alle waarschijnlijkheid inmiddels weer voldoende geschikt leefgebied is voor een zelfstandige populatie in Nederland en Vlaanderen. Flevoland met haar randmeren?en de?IJsselmonding, het Friese en?Overijsselse merengebied en het benedenrivierengebied (Biesbosch, Haringvliet en Krammer-Volkerak) lijken de?meest geschikte?gebieden?voor deze soort. Hoe verhoudt de eventuele terugkeer zich tot de moderne samenleving waaronder de energietransitie, visserij en recreatie?
8. Camilla Dreef: Lepelaaronderzoek in Nederland

Lepelaars waren een zeldzame verschijning in Nederland, maar sinds de jaren '90 nemen ze weer toe. Nu broeden er meer dan 3.000 paar in Nederland en zijn er naast de grote kolonies op de Wadden en in het deltagebied steeds meer kolonies op het vasteland, zelfs in bomen van parken en in een woonwijk.
Tijdens deze lezing passeert de populatieontwikkeling tot zover, bevindingen uit het kleurringonderzoek, maar ook de meeste recente zenderstudies naar lepelaars. Wat vertellen deze gegevens ons? Gaat het goed met de lepelaars of is er ook nog reden tot zorg?
Een lezing van Camilla Dreef (Lowland Ecology Network), met bijdragen van Tamar Lok (Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee), Petra de Goeij (Rijks Universiteit Groningen) en Werkgroep Lepelaar.

9. Marjanne Klok en Chris van Turnhout: het Jaar van de Merel Hoe kan het dat een algemene vogel als de Merel al een aantal jaren in aantal achteruit gaat? Wat is er aan de hand met onze leefomgeving als zelfs algemene ’generalisten’ als de Merel het moeilijk krijgen? In het Jaar van de Merel gaan we op zoek naar antwoorden op deze vraag. In deze lezing hoor je meer over waar de knelpunten mogelijk liggen voor de Merel. En hoe je mee kunt helpen aan onderzoek naar de Merel.
10. Opening Landelijke Dag 2021 Edwin Kok De Landelijke Dag 2021 wordt geopend door bestuursvoorzitter Edwin Kok. Hij loopt langs de hoogtepunten van het afgelopen jaar; zowel voor de vogels als voor de vogelaars.
11. Boekenprogramma: Verschenen of verdwenen en Avifauna Zeelandica In het boekenprogramma besteden we aandacht aan recent verschenen vogelboeken. Wetenschapsjournalist Rob Buiter interviewt de auteurs van de Avifauna Zeelandica en Verschenen of verdwenen
12. Boekenprogramma: Vogelaars nooit uitgevogeld en De Knobbelzwaan In het boekenprogramma besteden we aandacht aan recent verschenen vogelboeken. Wetenschapsjournalist Rob Buiter interviewt de auteurs van de Vogelaars nooit uitgevogeld en De Knobbelzwaan.
13. Jacques van der Ploeg: Boomvalken in Noordoost Nederland

Twintig jaar lang inventariseer ik roofvogels in de Noordoostpolder en erbuiten. Onder de roofvogels heeft de boomvalk mijn hart gestolen. Een indrukwekkende roofvogel met een evenzo indrukwekkend verhaal. Zijn ze nog wel in Nederland aanwezig? Waar zitten ze en waarom zitten ze daar? Zijn er kapers op de kust? Jongen worden geringd en gekleurringd, waarom?
De natuur is prachtig en begint zo gauw je je huis verlaat! Je moet het alleen wel willen zien. Ga je naar buiten, neem een krukje mee en ga eens ergens rustig 10 minuten zitten. Wacht af wat er gaat gebeuren. Heb je al zin om mee te gaan boomvalken? Nou er is plaats genoeg dus stap maar in. En natuurlijk kun je altijd zelf erop uit om boomvalken te kijken. Ga mee in mijn verhaal, het wel en wee van de Boomvalk!

14. Dirk van Straalen: De Zeearend in Nederland Van het eerste broedpaar in 2006, naar 17 broedparen in 2021. De zeearend is niet meer weg te denken uit onze Nederlandse natuur. Ze vervullen een belangrijke rol als toppredator in onze wetlands. Gelukkig is de groei van de zeearendenpopulatie er nog niet uit en werden recent maar liefst bijna 20 zeearenden bij elkaar gezien in de Oostvaardersplassen. De Werkgroep Zeearend Nederland volgt de Nederlandse populatie sinds een paar jaar op de voet. Tijdens de lezing vertellen we u onder andere over de populatiegroei en laten we al wat resultaten van het zenderonderzoek zien. De indrukwekkende zeearend blijft ons verbazen en verwonderen.
9. Marjanne Klok en Chris van Turnhout: het Jaar van de Merel
14. Dirk van Straalen: De Zeearend in Nederland
14. Dirk van Straalen: De Zeearend in Nederland
14. Dirk van Straalen: De Zeearend in Nederland
14. Dirk van Straalen: De Zeearend in Nederland
14. Dirk van Straalen: De Zeearend in Nederland </




Posted on 04 December, 2021 07:59 by optilete optilete | 0 comments | Leave a comment

SOVONdag 2021 b

1. Rene Oosterhuis: Het broedsucces van de Huismus De Huismus is misschien wel het bekendste vogeltje van Nederland. Niet alleen mensen met speciale interesse voor vogels kennen de soort, ook bij het algemene publiek is hij een bekende verschijning. Huismussen zijn cultuur volgers pur sang en ze hebben zich de afgelopen honderden jaren steeds aangepast aan onze veranderende leefomgeving. Echter, de laatste 30 jaar zijn de aantallen in rap tempo afgenomen. Om meer inzicht te krijgen in de oorzaak van de afname is gekeken naar het broedsucces. Dit is gebeurd op twee verschillende locaties: een biologische fruitboomkweker in een kleinschalig landelijk gebied en in een doorsnee woonwijk. Hoe groot is het verschil in broedsucces, waar wordt het door veroorzaakt en hoe kunnen we deze informatie gebruiken om de soort te helpen? Deze vragen beantwoord René Oosterhuis aan de hand van gegevens uit het onderzoek aan gekleurringde Huismussen waar hij sinds 2007 mee bezig is.
2. Boena van Noorden: De trekroute van de Spotvogel ontrafeld

De Spotvogel is een van onze laatste voorjaarsbodes, pas in de loop van de maand mei keren ze terug op de broedplekken in ons land. Deze late aankomst is een indicatie voor een lange trekroute. Hoe deze route precies verloopt, was tot september 2021 nog grotendeels in nevelen gehuld. Sinds 2002 wordt er in de Peelregio broedbiologisch onderzoek gedaan aan deze soort, waarbij herhaaldelijk de gedachte opkwam om de vogels met een geolocater uit te rusten. In 2020 werd de knoop doorgehakt en werden 20 vogels met een locater uitgerust.
Op 24 mei 2021 knalden de virtuele champagne kurken door de Peel, toen in één keer, twee vogels met een locater werden teruggevangen. Voor zover we konden nagaan is hiermee een wereldprimeur bereikt. Op de Landelijke Dag zal Boena van Noorden onthullen hoe deze soort zijn trek door het immense Afrika volbrengt.

4. Raymond Klaassen: Blauwe kiekendieven tussen hoop en vrees

De Blauwe Kiekendief is hard op weg om als broedvogel in Nederland uit te sterven. Op de Waddeneilanden vinden we nog maar een handvol broedparen, en de kleine populatie die zich recentelijk in de Oost-Groningse akkergebieden vestigde laat nog geen echte groei zien. Wat is er precies met de Blauwe Kiekendief in Nederland aan de hand? Bestaat er nog hoop voor het behoud van deze prachtige roofvogel?
In deze presentatie delen we de laatste inzichten over Blauwe Kiekendieven, zoals opgedaan tijdens het Waddenfondsproject Wadvogels van Allure. Hoe zit het met de sterfte van jonge vogels in hun eerste levensjaar? Vormen Vogelakkers een reddingsboei voor Blauwe Kiekendieven? En waarom groeit die hoopvolle Oost-Groningse akkerkiekenpopulatie eigenlijk niet?

5. Jip Louwe Kooijmans: Nederlandse vogels in hun domein

Vogels zijn volgend aan het landschap. De meeste soorten hebben een duidelijke binding met een bepaald landschapstype. De wijze waarop mensen het landschap veranderen en naar hun hand zetten, leidt tot veranderingen in de vogelwereld – of het nu gaat om ingrepen op zeer grote schaal, zoals de Deltawerken of de ruilverkavelingen, of om kleinschalige maatregelen, zoals het rooien van een houtwal rond een akker of het betegelen van een tuin.
Het boek Nederlandse Vogels in hun domein beschrijft hoe de mensen het Nederlandse landschap ingrijpend veranderen en naar hun hand zetten en hoe dat heeft geleid tot veranderingen in de vogelwereld. De keuzen die daarbij worden gemaakt, hoeven echter niet negatief uit te pakken voor de natuurwaarden; veranderingen bieden juist veel aanknopingspunten om de condities van het landschap te herstellen tot ten minste het niveau van Basiskwaliteit. Deze herstelopgave zal zich moeten richten op de schaal en de natuurlijke randvoorwaarden van het landschap.

6. Kees de Pater: Aanvalsplan Grutto Vorig jaar rond deze tijd bood voormalig VROM-minister Pieter Winsemius het Aanvalsplan Grutto aan minister Schouten aan. Sinds die tijd zoemt het Aanvalsplan Grutto rond in de media, in een petitie met ruim 80.00 ondertekenaars, in Kamermoties en beleidsvoornemens. De eerste miljoenen zijn zelfs al uitgetrokken, nog niet het volle bedrag maar een flinke stap. Maar wat is het nu eigenlijk dat aanvalsplan en wat hebben de weidevogels er aan? Is het een doorbraak of een illusie. Op wat het is, en hoe ver het er mee staat geeft de lezing een beeld. Of het een doorbraak wordt of weer een illusie blijkt zal hier geen antwoord komen. Maar dat het weer een hoofdstuk wordt in de strijd voor onze nationale vogels is zeker.
7. Joep de Leeuw en Gijs Kurstjens: De terugkeer van de Kroeskoppelikaan Afgelopen jaar is een verkenning uitgevoerd naar de kansen voor de kroeskoppelikaan in Nederland en Vlaanderen. De vogel kwam tot in de vijftiende eeuw voor in de lage landen en leefde nabij de riviermondingen en in het laagveengebied langs de kust. Maar net als veel andere grote, iconische soorten als bever, kraanvogel en zeearend verdween de kroeskoppelikaan door jacht en vernietiging van het leefgebied. Uit het onderzoek blijkt dat er naar alle waarschijnlijkheid inmiddels weer voldoende geschikt leefgebied is voor een zelfstandige populatie in Nederland en Vlaanderen. Flevoland met haar randmeren?en de?IJsselmonding, het Friese en?Overijsselse merengebied en het benedenrivierengebied (Biesbosch, Haringvliet en Krammer-Volkerak) lijken de?meest geschikte?gebieden?voor deze soort. Hoe verhoudt de eventuele terugkeer zich tot de moderne samenleving waaronder de energietransitie, visserij en recreatie?
8. Camilla Dreef: Lepelaaronderzoek in Nederland

Lepelaars waren een zeldzame verschijning in Nederland, maar sinds de jaren '90 nemen ze weer toe. Nu broeden er meer dan 3.000 paar in Nederland en zijn er naast de grote kolonies op de Wadden en in het deltagebied steeds meer kolonies op het vasteland, zelfs in bomen van parken en in een woonwijk.
Tijdens deze lezing passeert de populatieontwikkeling tot zover, bevindingen uit het kleurringonderzoek, maar ook de meeste recente zenderstudies naar lepelaars. Wat vertellen deze gegevens ons? Gaat het goed met de lepelaars of is er ook nog reden tot zorg?
Een lezing van Camilla Dreef (Lowland Ecology Network), met bijdragen van Tamar Lok (Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee), Petra de Goeij (Rijks Universiteit Groningen) en Werkgroep Lepelaar.

9. Marjanne Klok en Chris van Turnhout: het Jaar van de Merel Hoe kan het dat een algemene vogel als de Merel al een aantal jaren in aantal achteruit gaat? Wat is er aan de hand met onze leefomgeving als zelfs algemene ’generalisten’ als de Merel het moeilijk krijgen? In het Jaar van de Merel gaan we op zoek naar antwoorden op deze vraag. In deze lezing hoor je meer over waar de knelpunten mogelijk liggen voor de Merel. En hoe je mee kunt helpen aan onderzoek naar de Merel.
10. Opening Landelijke Dag 2021 Edwin Kok De Landelijke Dag 2021 wordt geopend door bestuursvoorzitter Edwin Kok. Hij loopt langs de hoogtepunten van het afgelopen jaar; zowel voor de vogels als voor de vogelaars.
11. Boekenprogramma: Verschenen of verdwenen en Avifauna Zeelandica In het boekenprogramma besteden we aandacht aan recent verschenen vogelboeken. Wetenschapsjournalist Rob Buiter interviewt de auteurs van de Avifauna Zeelandica en Verschenen of verdwenen
12. Boekenprogramma: Vogelaars nooit uitgevogeld en De Knobbelzwaan In het boekenprogramma besteden we aandacht aan recent verschenen vogelboeken. Wetenschapsjournalist Rob Buiter interviewt de auteurs van de Vogelaars nooit uitgevogeld en De Knobbelzwaan.
13. Jacques van der Ploeg: Boomvalken in Noordoost Nederland

Twintig jaar lang inventariseer ik roofvogels in de Noordoostpolder en erbuiten. Onder de roofvogels heeft de boomvalk mijn hart gestolen. Een indrukwekkende roofvogel met een evenzo indrukwekkend verhaal. Zijn ze nog wel in Nederland aanwezig? Waar zitten ze en waarom zitten ze daar? Zijn er kapers op de kust? Jongen worden geringd en gekleurringd, waarom?
De natuur is prachtig en begint zo gauw je je huis verlaat! Je moet het alleen wel willen zien. Ga je naar buiten, neem een krukje mee en ga eens ergens rustig 10 minuten zitten. Wacht af wat er gaat gebeuren. Heb je al zin om mee te gaan boomvalken? Nou er is plaats genoeg dus stap maar in. En natuurlijk kun je altijd zelf erop uit om boomvalken te kijken. Ga mee in mijn verhaal, het wel en wee van de Boomvalk!

14. Dirk van Straalen: De Zeearend in Nederland Van het eerste broedpaar in 2006, naar 17 broedparen in 2021. De zeearend is niet meer weg te denken uit onze Nederlandse natuur. Ze vervullen een belangrijke rol als toppredator in onze wetlands. Gelukkig is de groei van de zeearendenpopulatie er nog niet uit en werden recent maar liefst bijna 20 zeearenden bij elkaar gezien in de Oostvaardersplassen. De Werkgroep Zeearend Nederland volgt de Nederlandse populatie sinds een paar jaar op de voet. Tijdens de lezing vertellen we u onder andere over de populatiegroei en laten we al wat resultaten van het zenderonderzoek zien. De indrukwekkende zeearend blijft ons verbazen en verwonderen.
15. Pascal Stroeken en Ronald van Harxen: Reproductie bij de Steenuil

De Steenuil behoort in Nederland tot de best onderzochte vogelsoorten en is een kensoort van kleinschalig cultuurlandschap. Honderden vrijwilligers volgen jaarlijks de broedprestaties, vooral in nestkasten. Daarnaast worden volop nestjongen en volwassen uilen geringd, en - minstens zo belangrijk! – terug gevangen. Met al deze inspanningen verzamelen we waardevolle informatie over het functioneren van de populatie van deze Rode Lijstsoort. In 2004 is de reproductie onder de loep genomen en in 2010 de overleving. Dat is inmiddels een behoorlijke tijd geleden en in de jaren daarna zijn veel nieuwe gegevens verzameld. Hoog tijd dus voor een update. Dat doen we aan de hand van de landelijke gegevens, maar daarnaast zoomen we in op een intensief onderzochte steenuilenpopulatie in de Zuidoost-Achterhoek In onze presentatie koppelen we de reproductie- en overlevingscijfers uit deze regio onder meer aan de tellingen van de muizen in de prooivoorraad en de conditie van de nestjongen. Het levert nieuwe inzichten op die ook hun waarde voor bescherming hebben.
Data-analyse Caspar Hallmann, Eelke Jongejans, Chris van Turnhout.

16. Ondrej Belfin: Wat weten we over Gruttotaal

Wist je dat kolonies van broedende Grutto’s een wachter hebben, een mannetje dat de rest alarmeert als er gevaar dreigt? Meer dan 60 jaar geleden beschreef Dane Hans Lind de verschillende geluiden van Grutto’s. Sindsdien heeft de techniek grote stappen gemaakt. We kunnen nu beelden en geluiden vastleggen die we niet eerder waarnamen. Dat werpt de vraag op: wat kunnen we nog meer leren over de taal van de Grutto? Ondrej Belfín, een Tjechische masterstudent, deed dit voorjaar onderzoek naar de geluiden van Grutto’s, onder leiding van prof. Theunis Piersma. Vier maanden lang nam hij non-stop geluiden op in het land van Murk Nijdam, de bekende Friese weidevogelboer met hoge dichtheden van Grutto’s op zijn land. Ondrej ontdekte dat Grutto’s een heel specifieke geluiden maken om verschillende roofdieren aan te kondigen. Zo roepen ze anders bij een hoog overvliegende Buizerd dan bij een jagende Bruine Kiekendief. Naast luide geluiden, zoals het bekende “gru-to gru-to”, laten ze ook een heel repertoire aan roepjes horen die voor hun partner of kuikens dichtbij bedoeld zijn.
Tijdens zijn lezing zal Ondrej ons meenemen in de geluiden op en rond een gruttonest, vanaf het leggen van het eerste ei tot aan het uitkomen van het laatste ei. Deze nieuwe geluidskennis kan bijvoorbeeld vogelaars die weidevogels inventariseren beter leren begrijpen wat ze nu precies zien gebeuren.

17. Leo Ballering: Zelf nestkastonderzoek doen

De nestkasten in je eigen tuin lenen zich uitstekend voor kleinschalig onderzoek en als je dat maar lang genoeg volhoudt dan is er elk jaar wel iets bijzonders te zien! Door gedetailleerd naar de legsels te kijken ga je bovendien bijzondere gedragspatronen zien. In dit koude, natte voorjaar moesten, bijvoorbeeld, veel soorten hun broedstrategie aanpassen met eilegstops en broedstops. Desondanks gingen er veel jongen en hele legsels verloren.
Leo Ballering laat op de landelijke dag zien hoe je betrouwbaar en zonder verstoring je nestkasten kunt monitoren, hoe je met Avinest, in het veld, je gegevens in kunt voeren en/of met het Sovon nestkaartsysteem jouw gegevens beschikbaar maakt voor publicaties en vervolgonderzoek. Doe je dat, dan krijg je van NESTKAST, als beloning voor je inspanningen vóór het volgend broedseizoen, een samenvatting van jouw gegevens en die van ~15.000 legsels (meer dan 100.000 eieren) uit nestkasten thuisgestuurd.

18. Bruno Ens: Voedsel en vogels in de Waddenzee

Vaak wordt aangenomen dat de draagkracht van de Waddenzee voor vogels bepaald wordt door het voedselaanbod. Gedetailleerd onderzoek door Leo Zwarts en anderen liet zien dat het aantal Scholeksters op het wad bij Moddergat werd bepaald door de oogstbare biomassa bodemdieren (gemeten in grammen vlees). In vergelijkbaar zeer gedetailleerd onderzoek door Caspar Kraan en anderen werd gevonden dat het aantal Kanoeten op het wad in de westelijke Waddenzee werd bepaald door de oppervlakte wad (gemeten in hectares) waar de Kanoeten voldoende snel voedsel konden vinden. Oogstbare biomassa en oppervlakte geschikt wad noemen we proxies voor draagkracht, omdat draagkracht betrekking heeft op het aantal vogels dat in een gebied kan leven en niet op grammen vlees of hectares wad. Als we de droogvalduur van het wad in rekening willen brengen verdubbelt het aantal mogelijke proxies van 2 naar 4 en er kunnen er nog veel meer proxies worden bedacht.
Voor 13 verschillende soorten wadvogels onderzochten we welke proxy voor draagkracht het beste de jaarlijkse verspreiding van de betreffende wadvogelsoort in de Waddenzee kon verklaren. Het succes van die onderneming was beperkt. Waarschijnlijk moeten we niet alleen het voedsellandschap in rekening brengen, maar ook het verstoringslandschap, de sediment samenstelling van het wad (sommige soorten prefereren slik, andere soorten juist zand) en de mogelijkheid om bij hoogwater ook nog naar voedsel te zoeken.

19. Nick Hofland: Generalisten en specialisten op het boerenland Insectenetende boerenlandvogels hebben het zwaar in Nederland. De insectenstand is de laatste jaren sterk achteruit gegaan. Zodoende wordt het voor de boerenlandvogels steeds moeilijker om hun kostje bij elkaar te sprokkelen en hun jongen te voeden. Althans, dat is het idee. Maar klopt dit idee wel? In mijn onderzoek heb ik het dieet van de jongen van twee insectenetende boerenlandvogels, de boerenzwaluw (een specialist) en de spreeuw (een generalist), vergeleken. Wat eten deze vogels? Wat zijn de verschillen in hun dieet? Hoe flexibel is hun dieet? En welke invloed heeft het landschap (hun foerageergebied) op hun dieet? Door antwoord te geven op deze vragen schets ik een beeld van de voedselsituatie voor boerenlandvogels. We vergelijken hoe verschillende boerenlandvogels omgaan met een verminderd voedselaanbod en identificeren mogelijke knelpunten in de voedselvoorziening.
20. Christiaan Both: Insectivore vogels nemen niet meer af? Dit verhaal gaat over een paradox: terwijl insecten in West-Europa de afgelopen decennia met wel 75% zouden zijn afgenomen, is er bij veel insectivore vogelsoorten nauwelijks afname te zien over dezelfde periode. Soorten als zwartkop, nachtzwaluw en roodborsttapuit zijn de afgelopen 30 jaar minstens verdubbeld, en zelfs boerenzwaluw en bonte vliegenvanger hebben na klappen in de jaren ‘90 de afgelopen jaren weer hun oude aantallen bereikt. Waarom zien we die achteruitgang van insecten dan niet terug in broedvogeltrends? Een mogelijke verklaring is dat veel van deze vogelsoorten (nog) niet door hun voedsel in Nederland beperkt worden, maar bijvoorbeeld door omstandigheden tijdens de winter. Een andere verklaring is dat het voedsel dat voor deze soorten belangrijk is veel minder (of niet) is afgenomen. Er is duidelijk werk aan de winkel om beter te begrijpen welk voedsel belangrijk is voor soorten, en of dit werkelijk afneemt.
21. Arnold van den Burg: Voedselstress op de zandgronden
14. Dirk van Straalen: De Zeearend in Nederland
14. Dirk van Straalen: De Zeearend in Nederland </




Posted on 04 December, 2021 08:01 by optilete optilete | 0 comments | Leave a comment

10 December, 2021

30 jaar natuuronderzoek in Limburg: herbekijk de webinars


30 jaar natuuronderzoek in Limburg: herbekijk de webinars

Opgelet! Om de filmpjes te kunnen bekijken, moet je eerst alle cookies aanvaarden.

Posted on 10 December, 2021 11:17 by optilete optilete | 0 comments | Leave a comment

12 December, 2021

Districtavond FLORON Zuid-Holland-Zuid 2021 - Willemien Troelstra

  1. Districtavond FLORON Zuid-Holland-Zuid 2021 - Willemien Troelstra

    Digitale bijeenkomst van FLORON district Zuid-Holland-Zuid in november 2021. Willemien Troelstra presenteert het floristisch jaar 2021 en geeft een inkijkje in de activiteiten voor 2022.
    Districtavond FLORON Zuid-Holland-Zuid 2021 - Willemien Troelstra

  2. Digitale lezing door Jaap Oosterom over de bijzondere plantenvondsten in 2021 tijdens de FLORON districtsavond van district Zuid-Holland-Zuid in november 2021.

    Digitale lezing door Jaap Oosterom over de bijzondere plantenvondsten in 2021 tijdens de FLORON districtsavond van district Zuid-Holland-Zuid in november 2021.

  3. Lezing kwel en plantengroei - Dick Kerkhof

    Lezing kwel en plantengroei - Dick Kerkhof Digitale lezing door Dick Kerkhof over kwel en plantengroei tijdens de FLORON districtsavond van district Zuid-Holland-Zuid in november 2021.

  4. Lezing invloed Zandmotor op flora en korstmosvegetatie in duinen Solleveld - Hans Toetenel

    Lezing invloed Zandmotor op flora en korstmosvegetatie in duinen Solleveld - Hans Toetenel
    Digitale lezing door Hans Toetenel over de invloed van de Zandmotor op de flora en korstmosvegetatie in het duingebied Solleveld tijdens de FLORON districtsavond van district Zuid-Holland-Zuid in november 2021.

  5. De opmars van Mosbloempje in Nederland

    De opmars van Mosbloempje in Nederland

    265-Bijzondere plantenvondsten in 2021 (district Zuid-Holland-Zuid) - Jaap Oosterom

    Posted on 12 December, 2021 22:00 by optilete optilete | 0 comments | Leave a comment

    16 December, 2021

    30 jaar natuuronderzoek in Limburg: herbekijk de webinars

    30 jaar natuuronderzoek in Limburg: herbekijk de webinars

    Opgelet! Om de filmpjes te kunnen bekijken, moet je eerst alle cookies aanvaarden.

      Maandag 22 februari

    1. Niet-inheemse bomen voor de tuin van de toekomst: een must
      Martin Hermy, KULeuven
    2. Martin Hermy, emeritus professor bij de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen van de KULeuven en schrijver van het boek “De juiste boom voor elke tuin” licht toe hoe niet-inheemse bomen een belangrijke sleutel zijn op de toekomst. De inheemse bomenflora is namelijk beperkt. Bovendien worden bomen vaak te groot voor de kleiner wordende tuin en hebben ze meer en meer last van ziekten en plagen.
    3. In de voetsporen van Van Ooststroom en Reichgelt, een speurtocht naar woladventieven langs de Grensmaas
      Sipke Gonggrijp, Stichting Hortus Alkmaar
    4. Sipke Gonggrijp (collectiebeheerder bij Hortus Alkmaar en amateur botanist) brengt een overzicht van bijzondere adventieve planten die de afgelopen vijf jaar werden gevonden langs de Grensmaas. Door werkzaamheden binnen het project ‘Ruimte voor de rivier’ kwam een deel van de oude zaadbank aan het licht, wat leidde tot de vondst van soorten die hier vanaf de jaren ’50 door de botanici van Ooststroom en Reichgelt werden beschreven.

      Dinsdag 23 februari 2021:

    5. Vogels net over de grens. Trends in Nederlands Limburg en Noord-Brabant
      Henk Sierdsema, Sovon
    6. Henk Sierdsema, senior onderzoeker bij Sovon, Sovon-ambassadeur in Noord-Brabant en voorzitter van de stichting Vogels in Brabant, spreekt over trends in Nederlands Limburg en Noord-Brabant. In deze regio bestaat een lange traditie van provinciale en regionale avifauna’s. De eerste provinciale avifauna van Limburg dateert al van 1926 en die van Noord-Brabant van 1967. Ook daarna is er veel energie gestoken in grootschalige broedvogelkarteringen en nieuwe avifauna’s. Naast deze ruimtelijke informatie is er sinds de jaren tachtig veel informatie verzameld over de aantalsontwikkelingen.
    7. Wintervoeding voor akkervogels, een succesverhaal?
      Paula Ulenaers, VLM
    8. Paula Ulenaers werkt als senior-expert (klimaat, biodiversiteit en ecosysteemdiensten) bij de Vlaamse Landmaatschappij. De meeste akkervogels in Vlaanderen hebben het moeilijk in hun voortbestaan. Door beheerovereenkomsten met landbouwers af te sluiten, probeert de Vlaamse overheid het tij te keren. In Haspengouw worden onder andere beheerovereenkomsten voor de aanleg van vogelvoedselgewassen afgesloten. Profiteren akkervogels van deze vogelvoedselgewassen? Of wat kunnen we leren uit wintervogeltellingen in deze regio? Spreekster Paula Ulenaers was actief betrokken bij de data-analyse.

      Woensdag 24 februari 2021:

    9. Bodemerosie in Limburg: een probleem?
      Jean Poesen, KULeuven
    10. Jean Poesen, fysisch geograaf en emeritus professor bij het Departement Aard- en omgevingswetenschappen van de KULeuven, brengt de lezing "Bodemerosie in Limburg: een probleem?". Bodems verschaffen ons vele ecosysteemdiensten. Deze zijn als het ware de rente op ons bodemkapitaal. Helaas wordt deze “rente” aangetast door verschillende bodemdegradatieprocessen waarvan erosie wereldwijd op de eerste plaats komt. Hoe staat het met de bodemerosie in Limburg? Deze lezing gaat dieper in op de ruimtelijke spreiding, de belangrijkste processen, controlerende factoren en gevolgen van bodemerosie in Limburg. Moeten we erosie als een vijand of een vriend van de natuur beschouwen?

      Donderdag 25 februari 2021:

    11. Kweek en herintroductie van de Grote modderkruiper
      Jeroen Van Wichelen, Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek
    12. Jeroen Van Wichelen verricht beleidsondersteunend onderzoek aan het INBO met betrekking tot het herstel van aquatische fauna in Vlaanderen. Hij brengt het verhaal van de grote modderkruiper. Deze bijzondere vis was vroeger alomtegenwoordig in moerassen en overstromingsvlaktes in Vlaanderen, maar is tegenwoordig bijna volledig verdwenen. Met de uitrol van een recent ontwikkeld soortbeschermingsplan willen we de soort opnieuw op de kaart zetten. Dit zal gebeuren door middel van uitgebreid onderzoek naar het voorkomen van deze moeilijk traceerbare soort, habitatherstel en uitzet van genetisch gezonde kweekdieren.
    13. Het Albertkanaal als natuurverbinding voor vleermuizen
      Wout Willems, Natuurpunt Studie
    14. Wout Willems coördineert het vleermuisonderzoek bij Natuurpunt Studie en ondersteunt de Vlaamse vleermuizenwerkgroep. Hij licht toe hoe het Albertkanaal een rol speelt als natuurverbinding voor vleermuizen. Recent onderzoek met vleermuizendetectoren ging niet enkel na welke soorten het kanaal gebruiken als natuurverbinding, maar ook wanneer en hoe. Ook de connectie met de gebieden in de omgeving werd onderzocht, en de verbinding met de mergelgroeven in Riemst als winterslaapplaats.

      Vrijdag 26 februari 2021:

    15. Biodiversiteit van daktuinen, de moeite waard?
      Thomas Vandijck, UHasselt
    16. Thomas Van Dijck is een doctoraatstudent verbonden aan Universiteit Hasselt. Hij is aangesteld op EcoCities: een Vlaams project dat groendaken en -wanden onderzoekt als een bron voor ecosysteemdiensten. Daktuinen komen in Vlaanderen meer en meer voor, deels doordat verschillende steden de constructie ervan verplichten bij nieuwbouw of renovatie. Eén van de gepaarde voordelen zou een toename in urbane biodiversiteit zijn. Deze studie onderzocht de diversiteit aan invertebraten op 12 daktuinen (Gent, Hasselt en Antwerpen). Welke soorten zijn er aangetroffen over de tijdspanne van een jaar en wat vertelt ons dit?
    17. Sleedoorn- en Iepenpage in Limburg: tweemaal een verschillende verhaal
      Ilf Jacobs, Natuurpunt
    18. Ilf Jacobs werkt bij Natuurpunt Studie en volgt al jaren de Sleedoorn- en Iepenpage in detail op. In 2019-2020 werden deze mysterieuze dagvlinders onder de loep genomen. Op basis van onder andere historische waarnemingen en verspreidingsgegevens van waardplanten werd in samenwerking met vrijwilligers intensief gezocht naar beide soorten. De onderzoeksresultaten zijn verrassend en lopen voor de twee soorten sterk uiteen.

      Zaterdag 27 februari 2021:

    19. Impressies over 30 jaar natuuronderzoek in Limburg
      Luc Crèvecoeur, Provinciaal Natuurcentrum
    20. 30e contactdag van ons Netwerk Natuuronderzoek Limburg. Normaal gezien zaten we nu in 2 aula’s in Diepenbeek. Maar ik wil vandaag toch vooral een positief verhaal brengen. Een positief digitaal verhaal van bijna 1000 inschrijvingen in totaal, van gemiddeld meer dan 250 effectieve deelnemers per avond, een verhaal van 9 volwaardige presentaties door specialisten. Op maandag overtuigde Martin Hermy ons om niet-inheemse soorten te gebruiken in de klimaatrobuuste tuinen voor de toekomst. Sipke Gonggrijp bracht een te gek verhaal over o.a. Australische soorten die door een wolwasserij in Verviers en recente grote werken aan de Maas op dit moment zijn terug te vinden in de Grensmaas. Op dinsdag bracht Henk Sierdsema een overzicht van de trends in vogelwaarnemingen in Nederlands Limburg en in Noord-Brabant. Het gaat daar desastreus voor de zomertortel en de patrijs, en geweldig voor de boomklever en de middelste bonte specht. Vervolgens vertelde Paula Ulenaers ons hoe wintervoeding voor akkervogels in beheerovereenkomsten een succesverhaal zijn, zeker voor de veldleeuwerik en de geelgors. En er was ook nog iets met bladrammenas…
    21. Natuurbeelden uit 2020
      Frank Resseler, De Kijkhut
    22. De film start met vogelgeluiden en een beeld waarop de titel staat: Contactdag 2021, een digitale toch door Limburgse natuur. Er volgen beelden van heidegebieden en waterplassen. Een dier komt in beeld: is het een wolf? In vogelvlucht over een grote waterplas. Inzoomen op een sprinkhaan, een vogel. Je ziet een kabbelend beekje. Opnieuw heide, met een sprinkhaan die plots wegspringt. Twee wandelaars wandelen tussen zand en heide met een vlindernetje. Bijen graven in het zand. Mierennest. Vlinders op planten. Parende vlinders. Opnieuw een kabbelend beekje, met waterdiertjes. Een libel vliegt eroverheen. In vogelvlucht over bossen met waterplassen. Broekbossen in beeld. Een kamsalamander zwemt door het water. Opnieuw vogelvlucht over waterplassen waarnaast runderen of paarden grazen. Inzoomen op
    23. Wat bomen ons vertellen over de geschiedenis van het klimaat, mensen en bossen
      Valerie Trouet, Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona

    142 - Limburgse Contactdag Natuuronderzoek 202


    http://www.pnc.be/contactdagnatuuronderzoek2021
    http://www.pnc.be/contactdag-natuuronderzoek
    Jij schreef je in voor de webinar op

    Maandag 22 februari

    van de Limburgse Contactdag Natuuronderzoek. Het programma ziet er als volgt uit:
    • 19.30 u. – Niet-inheemse bomen voor de tuin van de toekomst: een must – Martin Hermy, KULeuven
    • 20.30 u. – In de voetsporen van Van Ooststroom en Reichgelt, een speurtocht naar woladventieven langs de Grensmaas – Sipke Gonggrijp, Stichting Hortus Alkmaar

    Je kan de webinar volgen via deze link: https://us02web.zoom.us/j/82175708323

    http://www.pnc.be/contactdagnatuuronderzoek2021

    Dinsdag 23 februari 2021:

    19.30 u. - Vogels net over de grens. Trends in Nederlands Limburg en Noord-Brabant – Henk Sierdsema, Sovon
    20.30 u . - Wintervoeding voor akkervogels, een succesverhaal? – Paula Ulenaers, VLM

    Woensdag 24 februari 2021:

    19.30 u . - Bodemerosie in Limburg: een probleem? – Jean Poesen, KULeuven

    Donderdag 25 februari 2021:

    19.30 u. - Kweek en herintroductie van de Grote modderkruiper – Jeroen Van Wichelen, Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek
    20.30 u. - Het Albertkanaal als natuurverbinding voor vleermuizen – Wout Willems, Natuurpunt Studie

    Vrijdag 26 februari 2021:

    19.30 u. - Biodiversiteit van daktuinen, de moeite waard? – Thomas Vandijck, UHasselt
    20.30 u. - Sleedoorn- en Iepenpage in Limburg: tweemaal een verschillend verhaal – Ilf Jacobs, Natuurpunt

    Zaterdag 27 februari 2021:

    15.30 u. - Verwelkoming – Jan Mampaey, Provinciaal Natuurcentrum
    15.35 u. - Impressies over 30 jaar natuuronderzoek in Limburg – Luc Crèvecoeur, Provinciaal Natuurcentrum
    15.50 u. - Natuurbeelden uit 2020 – Frank Resseler, De Kijkhut
    16.00 u. - Wat bomen ons vertellen over de geschiedenis van het klimaat, mensen en bossen – Valerie Trouet, Laboratory of Tree-Ring Research, University of Arizona

    Zaterdag 27 februari 2021:

    1a. Zaterdag Humble Bee EIS Engels
    1b. Zaterdag Likoma Limburg

    1. Zaterdag Windvogel Strategie Sessie
    2. Frank Majoor Kok Maandag
    3. Hommesl Donderdag EIS Linde Slikboer
    4. Likoma Zaterdag
      91 . Webinar Limburgse Contactdag Natuuronderzoek Zaterdag



    Medische Publieksacademie Live - umcg.nl

    https://www.umcg.nl/live Op dinsdag 2 maart geeft dr. Marjolein Knoesters de lezing: COVID-19: wat is de invloed van mutaties in het virus op overdracht, ziekte en vaccinatiebeleid. Voorzitter op deze avond is dr. Dineke Verbeek, onderzoeker. De lezing begint om 19.30 uur en duurt een half uur.
    Medische Publieksacademie Live
    https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/doe-mee-met-de-webinars-van-studio-meer-ijsselmeer
    https://www.umcg.nl/NL/UMCG/medische_publieksacademie/Paginas/default.aspx

    http://www.pnc.be/contactdag-natuuronderzoek

    142 - Limburgse Contactdag Natuuronderzoek 2021

    Posted on 16 December, 2021 23:28 by optilete optilete | 0 comments | Leave a comment

    25 December, 2021

    De verborgen talenten van mossen en korstmossen

    The hidden talents of mosses and lichens

    Tropical rainforests are the world's most significant source of biogenic volatile organic compounds (BVOCs). These compounds have a great influence on the concentration of oxidative substances and thus on the self-purifying power of the atmosphere. They also contribute to particle formation and influence the Earth's climate through cloud formation and precipitation. Until now, it was assumed that the leaves of the canopy forming trees were the most important source of these emissions. Now, however, scientists from the Max Planck Institute for Chemistry (Mainz), the University of Graz, and the Instituto Nacional de Pesquisas da Amazônia (INPA), among others, have discovered that also mosses and lichens emit large quantities of highly reactive and particle-forming sesquiterpenoids. These influence the atmospheric composition and affect air quality, climate, and ecosystem processes. Until now, mosses and lichens have been ignored in atmospheric and climate models.

    https://phys.org/news/2021-12-hidden-talents-mosses-lichens.html

    Posted on 25 December, 2021 18:55 by optilete optilete | 0 comments | Leave a comment